فارسیدرمان لکنت زبان در کودکان، چند نکته مهم برای والدین
لکنت زبان یک اختلال گفتاری است که از سنین کودکی شروع می شود. بر اساس آمار جهانی از هر 100 کودک زیر 6 سال، تقریبا 5 نفر دچار اختلال لکنت هستند. معمولا خانواده ها اطلاعات زیادی در مورد لکنت ندارند و در اولین مواجه با لکنت فرزندشان دچار سردرگمی و دلهره شده و کاملا به هم می ریزند. اگر فرزند شما هم اخیرا دچار لکنت زبان شده است و برای یافتن پاسخ سوالاتتان به جستجو در اینترنت متوصل شده اید، آدم خوش شانسی هستید که این صفحه را مطالعه می کنید. در ادامه این مقاله اطلاعات ارزشمندی در مورد راه های درمان لکنت زبان به دست خواهید آورد؛ پس ادامه مقاله را به دقت بخوانید و در صورت داشتن سوال، ابهام یا تجربه لکنت زبان در پایین مقاله کامنت بگذارید. متخصصان ما در اسرع وقت پاسخگوی سوالات شما هستند.
درمان لکنت زبان از پیچیده ترین مسائل مطرح در زمینه علم عصب شناسی و گفتاردرمانی است. در مورد لکنت معماها و داستان های زیادی گفته می شود که متاسفانه باعث سردرگمی بیشتر خانواده ها و دور شدن آن ها از درمان لکنت زبان می شود. با این وجود علم توانسته است این اختلال مرموز را تا حدی بشناسد و برای درمان و کنترل آن راه کارهای عملی و روش‌های درمانی علمی ارائه دهد. لکنت اختلال در روانی گفتار است که به شکل تکرار قسمتی از کلمه، کشش صداها و قفل حین گفتن کلمات دیده می‌شود. این ناروانی‌ها کاملا غیر ارادی اتفاق افتاده و فرد دارای اختلال لکنت زبان، کنترلی بر آنها ندارد. این اختلال عمدتا بین سنین ۲ تا ۵ سالگی شروع می‌شود و معمولا 95 درصد نمونه‌های ابتلا به لکنت زبان در سنین زیر 4 سال اتفاق می‌افتد. لکنت زبان معمولا در بچه‌ها بعد از تجربه یک دوره گفتار روان و سالم به وجود می‌آید. به همین دلیل بروز لکنت زبان خانواده را متعجب و در بسیاری موارد شوکه می‌کند. این مساله باعث ایجاد نگرانی و اضطراب شدید در والدین می‌شود. والدین شاهد این هستند که فرزند دلبند خوش زبانشان ناگهان دچار گیر و تکرار هنگام حرف زدن می شود. بسیاری از والدین با دیدن این وضعیت انگار دنیا روی سرشان خراب شده باشد، مستاصل و ناامید به هر دری می زنند بلکه مشکل هر چه سریعتر برطرف شود. اما اشتباه اصلی دقیقا از همان ابتدا اتفاق می افتد؛ برای درمان لکنت زبان فرزندتان به هیچ عنوان عجول نباشید و دست به اقدام ناآگاهانه نزنید. اولین کار کسب اطلاعات صحیح در مورد لکنت زبان و جلوگیری از واکنش های مخرب در مقابل لکنت فرزندتان است. پس تا به دست آوردن اطلاعات و اقدام به درمان درست، بهترین کار این است که هیچ کاری نکنید؛ تنها برای فرزندتان یک مادر یا پدر خوب و حمایتگر باشید. در ادامه با ما بمانید تا اطلاعات ضروری در مورد لکنت زبان کودکان را با هم مرور کنیم.
بر اساس آمار جهانی و همچنین اطلاعات موجود در ایران، تقریبا ۵ درصد از کودکان 2 تا 5 ساله به لکنت زبان مبتلا می‌شوند. خوشبختانه 80 درصد از این بچه‌ها در آینده کاملا خوب شده و اثری از لکنت زبان در گفتار آنها باقی نخواهد ماند. به دلیل امکان بهبودی قابل توجه، شیوع لکنت زبان در بزرگسالان به 1 درصد کاهش پیدا می‌کند. این یک دورنمای خوب و امیدوارکننده است که باید برای خانواده‌ها تشریح کرد. پس والدین لازم است بدانند که امکان بهبودی و درمان لکنت زبان بسیار قابل توجه است. خانواده‌ها باید با آگاهی و شناخت علمی این مشکل، به افزایش امکان بهبودی و پیشگیری از مزمن شدن اختلال لکنت زبان کمک کنند.
مساله مهم دیگر این است که در مورد کودکانی که لکنت در آنها ماندگار می‌شود یا حتی بزرگسالان دارای لکنت زبان نیز می‌توان اقدامات درمانی مفیدی با کمک گفتاردرمانی و روانشناسی انجام داد. با این وصف قسمت عمده بهبودی لکنت زبان معمولا 6 ماه بعد از شروع اتفاق می‌افتد. این 6 ماه اول، دوره طلایی اقدام برای درمان لکنت زبان است. مداخلات گفتاردرمانی به همراه مشاوره‌های تخصصی امکان درمان لکنت زبان را بیشتر می‌کند. توصیه اکید این است که اگر بعد از 6 ماه ناروانی‌ها و علائم لکنت زبان همچنان باقی ماند، خانواده‌ها حتما با مراجعه به کلینیک‌های گفتاردرمانی برای درمان لکنت اقدام کنند.
نکته مهم دیگر این است که لکنت قبل از سنین مدرسه با دوران مدرسه از نظر علمی ماهیتی متفاوت دارند. کودکان دارای لکنت زبان در ابتدا نسبت به موضوع لکنتشان آگاهی ندارند اما با ورود به مدرسه نسبت به اختلال خود کاملا آگاه شده و با تبعات روانشناختی آن دست به گریبان می‌شوند. خوشبختانه عدم آگاهی کودکان نسبت به لکنتشان در سنین پایین‌تر، نکته مثبتی است. زیرا از ایجاد عوارض ثانویه لکنت مانند اضطراب اجتماعی، اجتناب و کاهش اعتماد به نفس جلوگیری کرده و فرصت درمان لکنت زبان را فراهم می‌کند. به همین دلیل توصیه مهم در شروع لکنت کودک، جلوگیری از آگاه کردن او نسبت به موضوع لکنت است. رفتارها و بازخوردهای نامناسب والدین و اطرافیان از جمله مواردی است که می‌تواند کودک را از همان ابتدا نسبت به لکنت خودش آگاه کرده و باعث به وجود آمدن عوارض روانشناختی جدی در کودک و ماندگاری لکنت شود. بنابراین والدین جهت کمک به روند بهبود لکنت زبان نباید نسبت به مشکل کودک واکنش منفی نشان دهند، نباید حرفش را قطع کنند و هنگام لکنت نباید حرف او را تکمیل کنند. آگاه شدن کودک و دریافت بازخورد منفی از اطرافیان، باعث می‌شود کودک کمتر حرف بزند، گوشه‌گیر شود و علاوه بر ناروانی گفتار، اضطراب اجتماعی و اجتناب نیز ایجاد شود. اضافه شدن این مسائل باعث شدید شدن لکنت زبان و کاهش موفقیت درمان خواهد شد.
نکته بسیار مهم دیگر که لازم است والدین و اطرافیان کودک نسبت به آن آگاهی داشته باشند ماهیت پیچیده و چندبعدی اختلال لکنت زبان است. لکنت اختلالی چندبعدی است و یک جنبه مهم آن مسائل هیجانی و عاطفی است. بنابراین بسیار کمک کننده خواهد بود که خانواده‌ها نه فقط برای موضوع لکنت بلکه به صورت همه جانبه، محیطی امن و حمایتگر برای کودک فراهم کنند. والدین پرخاشگر، کنترل‌گر، و شماتت کننده از عوامل خطر ماندگاری لکنت زبان در کودکان هستند. از بدترین واکنش هایی که والدین نباید داشته باشند مقایسه فرندشان با دیگر کودکان، بخصوص از نظر حرف زدن و توانایی کلامی است. باید خانواده‌ها به تفاوت‌های بین بچه‌ها احترام بگذارند و هیچگاه کودک خودشان را با دیگران مقایسه نکنند. فرآیند رشد و توانایی‌های فردی کاملا منحصر به فرد بوده و در کودکان مختلف متفاوت است.
خانواده ها باید بدانند که سنین پیش از دبستان دوره طلایی برای درمان لکنت زبان است. بعد از این دوره، درمان لکنت زبان سخت تر و زمان برتر می شود، چرا که با ورود کودک به مدرسه، بسیاری از عوامل محیطی موثر در درمان لکنت زبان دیگر از کنترل خانواده ها خارج است. راه علمی و درست درمان لکنت زبان گفتاردرمانی است، بنابراین در دوران پیش از دبستان که هنوز اختلال گفتاری شدید نشده و اضطراب اجتماعی شکل نگرفته است باید درمان لکنت زبان را شروع کرد. بر اساس تحقیقات انجام شده بهترین نتیجه درمان لکنت زبان در دوره 6 ماهه بعد از شروع اختلال به دست می‌آید و هر چه از سن شروع لکنت بگذرد درمان سخت‌تر شده و نیاز به جلسات گفتاردرمانی بیشتری دارد.
یک مساله بسیار مهم دیگر وجود مشکلات رفتاری و شناختی همراه لکنت زبان در کودکان است. در برخی از کودکان همراه با لکنت مشکلات توجه و تمرکز یا اختلال بیش فعالی نیز دیده می‌شود. دراین صورت اگر لازم باشد کودک را به روانشناس یا روانپزشک کودک ارجاع می دهیم. این مساله برای کودکان دارای لکنت که همزمان مشکلاتی در زمینه تنظیم هیجانی دارند نیز صادق است. ارجاع درست و درمان مشکلات همراه توسط متخصصین مربوطه، احتمال موفقیت گفتاردرمانی و درمان کامل لکنت زبان را افزایش می‌دهد.
والدین توجه داشته باشند که در بسیاری از موارد لکنت کودک به صورت خودبخودی و بدون گفتاردرمانی بهبود پیدا می‌کند. اما برخی عوامل هستند که امکان بهبودی لکنت زبان را کم می‌کنند. مشکلاتی مانند رابطه والد-فرزندی مخرب و محیط‌های ناامن عاطفی احتمال بهبودی لکنت زبان را کم می‌کنند. همچنین بهبود خودبخودی لکنت در افراد دارای سابقه فامیلی لکنت در فامیل‌های دور و نزدیک، افراد چپ دست و پسران کمتر است. وجود اختلالات دیگر مانند بیش فعالی یا تاخیر گفتاری همراه با لکنت نیز امکان بهبود لکنت را کم می کند. به همین دلیل خانواده‌ها در این موارد بدون از دست دادن زمان باید برای درمان لکنت زبان به گفتاردرمانی مراجعه کنند.
معمولا علت لکنت اولین سوالی که بسیاری از والدین دنبال پاسخ آن هستند. متاسفانه هیچ پاسخ ساده و سرراستی برای این سوال وجود ندارد. علت اصلی لکنت هنوز به طور کامل مشخص نیست و تحقیقات روی جنبه‌های مختلف این موضوع همچنان ادامه دارد. یکی از عوامل وراثت است. تقریبا نیمی از افراد دارای لکنت سابقه فامیلی این مشکل را در فامیل‌های دور و نزدیک گزارش می‌کنند. مساله جالب این است که نیمی دیگر هیچ گونه سابقه فامیلی در این زمینه ندارند. از نظر ژنتیکی هم تحقیقات تاکنون 4 ژن را شناسایی کرده‌اند که با لکنت در ارتباط هستند. اما این چهار ژن هم تقریبا تنها 20% موارد لکنت را توجیه می‌کنند. بنابراین جمعیت قابل توجهی از کودکان دارای لکنت سابقه فامیلی لکنت ندارند و هیچ عامل خطر ژنتیکی در آن ها دیده نمی شود.
از طرفی لکنت یک اختلال وابسته به جنس است. این مشکل در پسران بیشتر از دختران اتفاق می‌افتد و امکان بهبودی آن در دختران بیشتر است. به همین دلیل احتمال نقش هورمون‌های جنسی استروئیدی در لکنت مطرح شده و تحقیقات مثبتی در این زمینه انجام گرفته است. به همین دلیل توجه ویژه به وضعیت لکنت و کنترل آن در نوجوانی به عنوان سن افزایش سطوح هورمون‌های جنسی توصیه می‌شود. اگر فرزندتان لکنت زبان دارد، مراقب عود یا تشدید ناروانی ها در دوره بلوغ او باشید.
یک سوال مهم دیگر ارتباط بین ترس و شروع لکنت زبان در کودکان است. هرچند گزارش‌های برخی والدین این مساله را مطرح می‌سازد اما یافته‌های علمی آن را تایید نمی‌کند. ترس در خوشبینانه ترین حالت تنها یک عامل شروع کننده است. تحقیقات تفاوتی بین کودکان دارای لکنت و گروه سالم در شاخص‌های فیزیولوژیک اضطراب مانند سطح کورتیزول خون نشان نداده‌اند. برخی از این تحقیقات در روزها و ماه‌های اول شروع لکنت انجام شده‌اند و ارتباط بین اضطراب و ابتلا به لکنت را رد می‌کنند. هرچند در ادامه و به دلیل تبعات ثانویه ناروانی‌ها، اضطراب به یکی از فاکتورهای مهم در درمان لکنت زبان تبدیل می‌شود.
توصیه نهایی و مجدد برای والدین و خانواده ها مراجعه سریعتر به کلینیک های گفتاردرمانی است. از نظر نوروفیزیولوژیک، تفاوت در فعالیت برخی از قسمت‌های مغز در افراد دارای لکنت مشاهده می‌شود و روش‌های متعدد گفتاردرمانی به نوعی تلاش برای تعدیل و تغییر فعالیت فیزیولوژیک مغز به سمت حالت بهینه است. متاسفانه تلاش‌ها برای درمان دارویی لکنت موفقیت آمیز نبوده و تاکنون دارویی برای درمان لکنت زبان تایید نشده است. داروهای مورد بررسی به دلیل اثرات جانبی شدید و بعضا خطرناک توسط سازمان غذا و داروی آمریکا برای درمان لکنت زبان تایید نشده‌اند. البته تحقیقات در این زمینه متوقف نشده و همچنان ادامه دارد. در سال‌های اخیر تحقیقاتی در زمینه کاربرد تحریک الکتریکی مغز برای درمان لکنت زبان در بزرگسالان انجام شده و نتایج آن در ترکیب با گفتاردرمانی تا حدی امیدوارکننده بوده است، هر چند در حال حاضر تنها روش تایید شده برای درمان لکنت زبان گفتاردرمانی است.
بدون دیدگاه