آنالیز صوت چیست و برای چه کسانی توصیه می شود؟
صوت بخش جدایی ناپذیر توانایی ارتباط کلامی در انسان است. منشا اصلی صوت انسان حنجره و تارهای صوتی آن است. صدای تولید شده توسط تارهای صوتی در نواحی حلق، نرم کام، دهان، بینی، زبان و لب مدیریت شده و به گفتار تبدیل میشود. هماهنگی دقیق و فشرده بین تارهای صوتی، حنجره و دیگر اندامهای ناحیه حلق و دهان برای تولید گفتار طبیعی ضروری است. هر چند صوت پدیدهای غیرقابل مشاهده است، اما مشخصات و گرفتگی صدا یا اختلال صوت از طریق دستگاهها و نرم افزارهای معتبر آنالیز صوت قابل اندازه گیری است. برای آگاهی از صوت، اهمیت حیاتی آن در زندگی ما و راههای ارزیابی و بهبود کیفیت آن، تا آخر با ما بمانید و مطلب زیر را مطالعه کنید.


نقش صوت در انتقال هیجانات و احساسات
افزون بر تولید گفتار و ارتباط کلامی، صوت یک کاربرد مهم دیگر دارد. انسان از زمانهای دیرین تاکنون از صوت برای تولید موسیقی و ابراز هیجانات خود استفاده میکند. سریعترین و بیشترین نمود وضعیت احساسی و هیجانی در صوت دیده میشود.
صدای گریه، خنده و یا جیغ زدن بدون هیچ کلام و واسطهای به ترتیب نشان دهنده احساس ناراحتی، شادی و یا ترس یک انسان است. ما با صدای خود، دیگران را عاشق میکنیم و عاشق صوت دیگران میشویم. شاید پربیراه نباشد اگر بگوییم آنچه خبر از سر درون میدهد نه رنگ رخساره یا چشمان ما، بلکه صوت و لحن ما هنگام صحبت کردن است. صوت آینه کامل ناخودآگاه و درون ماست.

هنگام گوش دادن به یک آواز لذت بخش، ممکن است صوت و لحن و تکنیکهای خواننده، بیشتر از شعر و کلمات استفاده شده به ما لذت بدهد. این معجزه صوت است. صوت حتی وسیله ارتباط انسان با آیینهای مذهبی است. انسانها بدون توجه به معنی شعرهای گروه کر در کلیسا یا معنی آیههای قرآن که توسط یک قاری خوش صوت قرائت میشود، تجربیات عمیق مذهبی دارند و احساس نزدیکی بیشتری به خدا پیدا میکنند.
ما با کمک صوت خود، نوع و شدت هیجاناتمان را سوار بر واژهها میکنیم تا بر مخاطب اثرگذاری بیشتر و بهتری داشته باشیم. این بار هیجانی ناشی از صوت، حتی از کلمات و معنای آنها نیز مهمتر است.
صوت و شخصیت
فرکانس، بلندی و گام صوت منعکس کننده شخصیت افراد هستند. صوت نمودی صادق از شخصیت بوده و همواره لایه های پنهان شخصیت ما را فاش میکند. صوت افراد برونگرا آهنگ تندی دارد و تغییرات فرکانس و بلندی صدا در آنها زیاد است. در عوض صوت افراد درونگرا یکنواخت و بدون تغییر در فرکانس و بلندی است. همچنین صوت افراد افسرده، یکنواخت، بدون انرژی و ضعیف است. انسانهای پرخاشگر صدای تهاجمی و بلند دارند.
نقش صوت در تنظیم و مدیریت ارتباط های اجتماعی
ما از صدای خود برای جذب افراد مهم زندگی و دفع افراد مزاحم، ناخوشایند یا خطرناک استفاده میکنیم. صدای نرم و آرامبخش برای آرام کردن فردی آشفته بسیار سودمندتر از صوت بلند و خشن و گوش خراش است. بر عکس، یک صوت خشن، بلند و گوش خراش برای دفع یک مزاحم یا برنده شدن در یک دعوای مهم کارسازتر است. صدای ما در برخورد با یک فروشنده یا کارمند زورگو به طور ناخودآگاه بلند و محکم میشود تا بتوانیم از حق خود در برابر آن ها دفاع کنیم.


تصور ذهنی صوت
هر کسی تصویری از خود در ذهنش دارد. تصور هر انسان از جسم خودش، قسمتی از خودآگاهی اوست. این تصور حاصل فیدبک اطرافیان، مواجه افراد با خودشان در آینه و دیدن قیافه خود در عکسها و ویدئوها است. ترکیب این تصورات درافراد عادی جامعه، به یک درک نسبتا قابل قبول از جسم و فیزیک در افراد منجر میشود. این تصویر در کودکان گاهی دچار مشکل است. بخصوص کودکانی که کمتر خود را در آینه یا فیلم و عکس میبینند. همچنین در دوره نوجوانی که رشد جسمی بسیار سریع است، این تصویر و خودآگاهی جسمی دچار اشکال میشود و نیاز به اصلاح دارد.
مشابه تصویر ذهنی ما در مورد جسم و قیافه خودمان، تصوری نیز در مورد رفتار، تواناییها و گفتار خودمان داریم. یکی از تصویرهای مهم انسان در مورد خودش، مربوط به صوت است. آدمها تصویر ذهنی از صدای خود دارند. این تصویر حاصل بازخورد اطرافیان و تا حدی بازخورد و شنیدن صدای خود از طریق گوش و استخوان جمجمه است. محرکهای موثر مانند آینه و عکس و فیلم، تصویر جسمی ما را از خودمان تعدیل و تصحیح میکنند. اما متاسفانه این مساله برای صدا اتفاق نمیافتد.
کمتر کسی هر روز به صدای ضبط شده خودش گوش میدهد و بیشتر تصور ما از صدای خودمان حاصل فیدبک دیگران است. به همین دلیل بسیاری از افراد وقتی صدای خود را میشنوند، حس عجیب و غالبا ناخوشایندی دارند. بهترین کار برای رفع این مشکل در قدم اول آنالیز صوت به صورت تخصصی و آگاهی از خصوصیات عینی صوت است. صدای افراد خصوصیاتی عینی دارد که با ابزارها و نرم افزارهای تخصصی آنالیز صوت قابل اندازهگیری است.
به عنوان مثال میانگین فرکانس صوت در مردان تقریبا 120 هرتز و در زنان 190 هرتز است. البته فرکانس صوت بین افراد هر جنس هم تا حدی متفاوت است. فرکانس صوت همان خصوصیت عینی است که برخی افراد از آن به عنوان صدای زیر یا زنانه و صدای بم یا مردانه از آن یاد میکنند. مردان زیادی با شکایت صدای زیر زنانه به ما مراجعه میکنند. در طرف مقابل کم نیستند زنانی که با شکایت صدای بم مردانه مراجعه کرده و خواستار تغییر صدای خود به صوت زیرتر هستند.
این مساله در نوجوانان و بخصوص پسران نوجوان با شدت بیشتری وجود دارد. تغییر و گرفتگی صدا در دوران نوجوانی و بلوغ، خیلی سریع اتفاق میافتد. به همین دلیل نوجوان از اصلاح تصور ذهنی خود در مورد صدایش و جایگزینی تصویر جدید جا میماند. در برخی موارد حتی اطرافیان نوجوان هم پذیرای صدای جدید نوجوان نیستند. این مساله باعث پافشاری ناممکن بر حفظ صدای قبلی میشود که ایجاد اختلال صوت فالستو یا پیوبرفونیا میکند.
همزمان افرادی هستند که از کیفیت صوت خود راضی نیستند و فکر میکنند اختلال صوت دارند. این افراد معمولا با شکایت گرفتگی صدا مراجعه میکنند. گرفتگی صدا، کیفیت صوت پایین و اختلال صوت به عوامل بسیار زیادی بستگی دارد. در برخی موارد مشکلات و بیماریها و تودههای حنجره و تار صوتی عامل گرفتگی صدا یا اختلال صوت است. اما در بسیاری از بیماران گرفتگی صدا و اختلال صوت حاصل هیچ کدام از مشکلات و تودههای حنجره نیست. اولین قدم برای همه افراد مورد بحث آنالیز صوت است. در کلینیک زاگرس کرمانشاه آنالیز صوت با بهترین و به روزترین ابزار تخصصی این حوزه انجام میشود.


آنالیز صوت چیست و چگونه انجام می شود؟
آنالیز صوت عبارت است از تجزیه صدای انسان به خصوصیات عینی آن. هر صوتی یک فرکانس مشخص، یک دامنه مخصوص به خود و یک بلندی خاص دارد. همزمان صدای هر فرد به درجاتی دچار تغییر در فرکانس یا بلندی میشود. این تغییر اگر بیشتر از حد طبیعی باشد باعث احساس گرفتگی صدا و ایجاد اختلال صوت میشود. از طرفی صدای هر فرد درجاتی از نویز یا صدای مزاحم دارد. میزان این نویز ارتباط مستقیم با کیفیت صوت دارد و در صورت افزایش بیش از حد، باعث ایجاد اختلال صوت میشود.
در روش آنالیز صوت، فرکانس صدا، میزان بلندی صدا، درجه تغییرات فرکانس و بلندی صدا، کمترین و بیشترین فرکانس صدا و میزان نویز تعیین میشود. مسله مهم دیگر میزان خشونت صدا و نفس آلودگی است. آنالیز صوت شاخصهای عینی این دو را نیز آنالیز و اعلام میکند.
در کلینیک زاگرس کرمانشاه آنالیز صوت با استفاده از نرم افزار تخصصی DrSpeech ساخت کشور آمریکا و سخت افزارهای مورد نیاز آن انجام میشود. این نرمافزار برخلاف نرمافزارهای موجود و غالبا در دسترس اینترنتی، دقت بسیار بالایی در آنالیز صوت دارد و همه خصوصیات طبیعی و غیرطبیعی صوت را آنالیز و استخراج میکند. مراجعه کننده اصوات و کلمات مشخصی را بیان میکند و صدای او از طریق یک میکروفون به دستگاه منتقل شده و ضبط میشود. در مرحله بعد کمیت و کیفیت صوت را توسط نرم افزار آنالیز و وجود یا عدم وجود اختلال صوت را مشخص میکنیم.
تمام خصوصیات مهم عینی با توجه به شکایت و وضعیت بیمار استخراج شده و با او در میان گذاشته میشود. آگاهی مراجعه کننده از این خصوصیات عینی صوت و مقایسه آن با ادراک خودش، مرحلهای بسیار مهم در درمان اختلال صوت و رفع گرفتگی صدا است. تمام مراحل آنالیز صوت در کلینیک زاگرس 20 دقیقه طول میکشد. در نهایت توصیههای مهم به مراجعه کننده داده میشود. نتایج آنالیز صوت چاپ شده و به همراه گزارش تخصصی در اختیار فرد قرار داده میشود. در صورت نیاز، برنامه درمانی برای انجام مداخلات و تمرینات لازم هماهنگ میشود و اگر ارجاع به متخصص دیگری لازم باشد به اطلاع مراجعه کننده و همراهان او میرسد.