فارسیگرفتگی صدا ناشی از تنش عضلات حنجره
گرفتگی صدا ناشی از تنش عضلات حنجره، دیسفونی تنش عضلانی حنجره یا ام تی دی (MTD) یک اختلال عملکردی در کارکرد حنجره است. تنش یا گرفتگی عضلات حنجره می‌تواند به دلیل التهاب، لارنژیت، استرس یا پرکاری و بدکارکردی حنجره شروع شود اما در بسیاری از مواقع بعد از درمان علت‌های زمینه‌ای، همچنان باقی مانده و خودبخود رفع نمی‌شود. درمان تنش عضلات حنجره نیاز به صدادرمانی یا صوت درمانی تخصصی و ماساژ تخصصی حنجره یا منوال تراپی توسط گفتاردرمانگر متخصص در این زمینه دارد.
اهمیت صدا و اختلالات آن
صدا اساس ارتباط کلامی است و اختلال در آن می‌تواند ارتباط کلامی و اجتماعی فرد را به طور کامل مختل کند. گرفتگی صدا یکی از مشکلات بسیار مهمی است که طیف وسیعی از مردم را دچار می‌کند. بر اساس آمار منتشر شده تقریبا 20 درصد افراد بزرگسال در هر جامعه دچار اختلال صوت یا گرفتگی صدا می‌شوند. اختلال صوت و گرفتگی صدا بخصوص در کاربران حرفه‌ای صوت مانند معلمان، خوانندگان، قاریان قرآن، سخنرانان، وکلا و همه آن‌هایی که به نوعی از صدای خود برای انجام کار حرفه‌ای استفاده می‌کنند، بیشتر است.
علائم گرفتگی صدا ناشی از تنش عضلات حنجره
اختلال صوت و گرفتگی صدا علائم متفاوتی دارد و در افراد مختلف به شیوه‌های متفاوت دیده می‌شود. علائمی مانند صدای خش‌دار، تقلا و تلاش برای صحبت کردن، کاهش قدرت و بلندی صدا، کاهش کیفیت صدا، و کاهش انعطاف صدا از جمله علائم اصلی اختلال صوت یا گرفتگی صدا هستند. بسیاری از افرادی که با مسئله گرفتگی صدا یا اختلال صوت دست و پنجه نرم می‌کنند احساس توده در گلو دارند، به تعبیری آنها با شروع حرف زدن چیزی شبیه توده یا گره در داخل حنجره خود حس می‌کنند.
تعبیر “انگار یک بادکنک داخل گلوم باد کردن” اصطلاحی است که به درستی توسط برخی از بیماران مبتلا به گرفتگی صدا ناشی از تنش عضلات حنجره به کار می‌رود. یکی دیگر از علائم مهم ام تی دی خستگی بیش از حد حین صحبت کردن است. افراد مبتلا به گرفتگی صدا ناشی از تنش عضلات حنجره حین صحبت کردن به سرعت احساس خستگی کرده و قدرت و کیفیت صدای آن ها به سرعت افت می‌کند.
علائم اختلال صوت
احساس توده در گلو، احساس بغض و در بعضی از بیماران احساس درد در ناحیه حنجره و گردن دیده می‌شود. این احساس توده یا احساس درد معمولا با استفاده بیش از حد در صدا تشدید می‌شود. در برخی بیماران این درد معمولا ماندگار شده و با افزایش زمان حرف زدن تشدید می‌شود. احساس توده، کاهش بلندی و کیفیت صدا و احساس درد باعث می‌شود که صحبت کردن و آواز خواندن مشکل شود.
توانایی صحبت کردن یا آواز خواندن که قبلا برای فرد به راحتی در دسترس بود به امری بسیار مشکل و دردناک تبدیل می‌شود. معمولا خیلی از بیماران تا قبل رسیدن به این مرحله فکر نمی‌کنند که مشکل خاصی وجود داشته باشد. به همین دلیل هم قضیه را جدی نگرفته و به پزشک مراجعه نمی‌کنند. در واقع خیلی از این بیماران در زمان مراجعه، معمولا در بدترین وضعیت از نظر کیفیت صدا و اختلال صوت هستند.
گرفتگی صدا به هر علت و با هر علائمی باعث کاهش کیفیت زندگی فرد مبتلا و کاهش توانایی‌های فردی در انجام وظایف شغلی می‌شود. به همین دلیل گرفتگی صدا یا اختلال صوت از جمله بیماری‌ها یا مشکلات مهمی است که می‌تواند اثر دراز مدت روی سلامت روان و توانایی‌های فرد بگذارد.
علت اختلال صوت و گرفتگی صدا
علت اختلال صوت و دلایل گرفتگی صدا در افراد مختلف متفاوت است. گرفتگی صدا می‌تواند ناشی از توده‌های مختلف تار صوتی یا مناطق دیگر حنجره باشد. در برخی از بیماران توده‌های مختلف روی تارهای صوتی مانند ندول تارهای صوتی، پولیپ تار صوتی، یا کیست های حنجره باشد. خود این ضایعات و توده‌ها می‌تواند حاصل اختلالات عملکردی باشد که ناشی از پرکاری صوتی یا تنش عضلات حنجره است. به همین دلیل درمان بسیاری از این توده‌ها نیازمند اصلاح الگوهای صداسازی ست که در طول زمان ایجاد شده است.
با این وجود گروه بزرگی از بیمارانی که با اختلال صوت مراجعه می‌کنند هیچ گونه توده‌ای روی تارهای صوتی یا در حنجره ندارند. گرفتگی صدا در بسیاری از بیماران ناشی از ام تی دی یا دیسفونی ناشی از تنش عضلات حنجره است. گرفتگی صدا ناشی از تنش عضلات حنجره مشکلی چند بعدی است و تشخیص و درمان آن نیازمند رویکردی چندبعدی است.
انواع MTD یا گرفتگی صدا ناشی از تنش عضلات حنجره
MTD ثانویه:
همچنان که ذکر شد گرفتگی صدا و اختلال صوت مسئله چند بعدی است. در بسیاری از مواقع گرفتگی صدا ناشی از تنش عضلات حنجره می‌تواند ثانویه به وجود توده‌های تارهای صوتی، لارنژیت و التهابات متعدد ناشی از بیماری ها یا رفلاکس معده باشد.
در این حالت وجود ضایعات روی تارهای صوتی یا التهاب باعث کاهش قدرت و کیفیت صدا می‌شود. چون این توده‌ها به مرور تشکیل شده و در طول زمان سایز آنها بزرگتر می‌شود، حنجره فرد معمولا برای جبران وجود این توده‌ها به راهکارهای جبرانی متوسل می‌شود. این راهکارهای جبرانی در زمان التهاب تارهای صوتی که حاصل رفلاکس معده یا بیماری‌های عفونی هستند نیز ایجاد می‌شود.
این راهکارهای جبرانی به شکل پاتولوژیک فشار بیشتری روی عضلات داخلی و خارجی حنجره تحمیل می‌کنند. این فشار به مرور زمان باعث تغییر الگوی صداسازی حنجره می‌شود. این تغییر الگو به شکل پاتولوژیک باعث بدتر شدن وضعیت و کاهش بیشتر کیفیت صدا و احساس درد و ناتوانی در صحبت کردن می‌شود. این مسئله باعث می‌شود حتی با درمان توده‌ی موجود روی تارهای صوتی، ام تی دی ثانویه یا گرفتگی صدا ناشی از تنش عضلات حنجره که ثانویه به وجود توده یا التهاب است همچنان باقی بماند.
به همین دلیل موکدا توصیه می‌شود بعد از عمل جراحی کیست یا پولیپ تار صوتی حتما برای اصلاح الگوی صداسازی به متخصص گفتاردرمانی مراجعه کنید. چرا که بدون انجام صوت درمانی توسط گفتاردرمانگر متخصص در حوزه صدا، الگوی غلط فعالیت حنجره همچنان باقی مانده و فرد به کیفیت صدای مطلوب نخواهد رسید.
MTD اولیه:
در بسیاری از بیماران گرفتگی صدا ناشی از تنش عضلات حنجره بدون هیچگونه ضایعه حنجره به وجود می‌آید. ام تی دی اولیه یا تنش عضلات حنجره بدون وجود توده حالتی است که در بسیاری از بیمارانی که با گرفتگی صدا و اختلال صوت مراجعه می‌کنند دیده می‌شود. در این حالت مشاهدات استروبوسکوپی حنجره هیچگونه توده یا ضایعهای روی تارهای صوتی یا در مناطق مختلف دیگر حنجره نشان نمی‌دهد.
با این وجود و بدون وجود هیچگونه ضایعه، کیفیت صدا نامناسب و قدرت صدای فرد پایین بوده و پاسخگوی نیازهای روزمره بیمار نیست. همچنین بیمار ممکن است در ناحیه گردن و عضلات گردنی و حنجره خود هنگام صحبت کردن احساس سوزش و درد کند. در این حالت اصلی‌ترین دلیل گرفتگی صدا الگوی نامناسب کارکرد حنجره است. به این معنی که حنجره فرد بدون وجود هیچ ضایعه یا توده‌ای به شکل مناسب کار نمی‌کند. این وضعیت به عصبی بودن حنجره یا تنش عضلات حنجره شناخته می‌شود.
ویدئو عملکرد حنجره در آقای میانسال دارای گرفتگی صدا ناشی از تنش عضلات حنجره
ام تی دی اولیه یا تنش عضلات حنجره به دلایل مختلف ایجاد می‌شود. معمولا گروهی از دلایل مختلف در طول زمان دست به دست هم می‌دهند تا باعث ایجاد MTD اولیه شوند. ام تی دی اولیه در کاربران حرفه‌ای صوت و بسیاری از افراد عادی جامعه نیز ایجاد می‌شود. این نوع از گرفتگی صدا ناشی از تنش عضلات حنجره یا ام تی دی معمولا در افرادی که زمینه‌هایی از اختلالات اضطرابی دارند بیشتر است.
همچنین یکی از فاکتورها و عامل‌های مهم ابتلا به ام تی دی رفلاکس معده یا رفلاکس حلقی حنجره‌ای است. رفلاکس معده و رفلاکس حلقه‌ای حنجره‌ای خود در اختلالات اضطرابی بیشتر ایجاد شده و وجود این اختلالات وقوع رفلاکس معده را بیشتر و شدیدتر می‌کند. به همین دلیل اگر توجه کنید ام تی دی در زمینه‌ای از مسائل درهم تنییده تنیده و مرتبط با هم ایجاد می‌شود.
تشخیص گرفتگی صدا ناشی از تنش عضلات حنجره
تشخیص گرفتگی صدا ناشی از تنش عضلات حنجره با انجام چند معاینه و ارزیابی ممکن می‌شود. در قدم اول از طریق آنالیز صدا کیفیت و قدرت صدا اندازه گیری می‌شود. این تست برای درک تغییرات ایجاد شده در کمیت و کیفیت صدا ضروری است. تاریخچه و شرح حال بیمار نیز یکی از قسمت‌های مهم معاینه و ارزیابی است. همچنین مشاهده دقیق حنجره و تارهای صوتی و بررسی عملکرد آنها با استروبوسکوپی حنجره برای تشخیص MTD ضروری است.
اطمینان از عدم وجود توده‌ها و ضایعات مختلف تارهای صوتی و حنجره برای تشخیص MTD اولیه لازم است. در گرفتگی صدا ناشی از تنش عضلات حنجره یا ام تی دی فرد بدون وجود هیچگونه توده یا ضایعهای داخل حنجره کمیت و کیفیت صدای مناسب نداشته و استفاده از صدا با مشکلات مختلفی همراه است. بیمار معمولا از حرف زدن احساس خستگی شدیدی می‌کند.
در مشاهدات استربوسکوپی حنجره اصلی‌ترین علامت تغییر الگوی صداسازی حنجره است. معمولا شاخص‌ترین علامت، افزایش فعالیت نواحی بالاتر از تار صوتی مانند تارهای صوتی کاذب، آریتنوئیدها و چین‌های آراپیگلوت است. این فعالیت بیش از حد و اضافی باعث ایجاد اختلال در فعالیت تارهای صوتی می‌شود. تنش عضلانی ناحیه حنجره و عضلات مختلف داخلی حنجره باعث تغییر الگوی صداسازی و کاهش بیشتر قدرت و کیفیت صدا می‌شود.
معمولا بیمار برای جبران این کاهش کمیت و کیفیت به مکانیسم‌های جبرانی بیشتری متوسل می‌شود. به این معنی که سعی می‌کند با فشار بیشتر این کمبودها و کاهش‌ها را جبران کند. این فشار بیشتر باعث بدتر شدن وضعیت و گسترش اسپاسم‌ها و تنش‌های عضلانی به عضلات خارج حنجره نیز می‌شود. در این مرحله معمولا بیمار در ناحیه گردن احساس درد می‌کند. عدم درمان و پیگیری به موقع باعث گسترش بیشتر تنش و افزایش کمیت درد و گسترش آن به عضلات گردنی می‌شود.
تصویر سمت چپ: انسداد مناسب تارهای صوتی حین صداسازی. تارهای صوتی به طور کامل زیپ شده و هیچگونه حرکت اضافی در تارهای صوتی کاذب یا دیگر مناطق حنجره دیده نمی شود. تصویر سمت راست: شیوه صداسازی در فرد مبتلا به MTD. در این حالت حرکت اضافی و اسپاسم ونتریکل ها یا چین های صوتی کاذب دیده می شود و انسداد تارهای صوتی حقیقی به شکل ناقص انجام می گیرید. این اسپاسم به نواحی سوپراگلوت حنجره و حتی عضلات خارجی گسترش پیدا می کند.
درمان گرفتگی صدا ناشی از تنش عضلات حنجره
همچنان‌که گفته شد اختلالات صوت و گرفتگی‌های عملکردی صدا از جمله MTD مشکلاتی چندبعدی و پیچیده بوده و دلایل متعددی باعث ایجاد آن ها می‌شود. به همین دلیل قدم اول برای درمان گرفتگی صدا آنالیز دقیق و کامل مشکل، انجام مشاهدات لازم با استروبوسکوپی حنجره، آنالیز صدا برای درک شدت و میزان اختلال صوت، تاریخچه‌ی دقیق و بررسی وضعیت شغلی و میزان استفاده از صدا در بیمار است.
همچنین ارزیابی‌های دقیق روانشناختی و انجام مشاوره ها و برنامه‌های درمانی لازم برای کاهش تنش های روحی و اضطراب بیمار ضروری است. اختلالات اضطرابی یکی از وضعیت‌های مهمی است که معمولا همراه با MTD دیده می‌شود. اضطراب باعث افزایش تنش عضلانی و فشار روی حنجره و صدا می‌شود.
بررسی دقیق ابعاد مختلف مشکل در نهایت باعث می‌شود که مشکل را به طور دقیق بشناسیم. در غیر این صورت درمان گرفتگی صدا که بتواند جنبه‌های مختلف مشکل را تعدیل و اصلاح کند غیر ممکن است. درمان اضطراب با روش‌های شناختی-رفتاری توسط روانشناس یا استفاده از روش‌های نوین مانند درمان اضطراب با tDCS و درمان اضطراب با نوروفیدبک و بر اساس وضعیت هر مراجع تعیین می‌گردد.
درمان گرفتگی صدا ناشی از تنش عضلات حنجره مانند مسئله تشخیص آن، فرایند مرحله به مرحله و چند بعدیست. اولین مرحله در درمان گرفتگی صدا ارزیابی دقیق بیمار از نظر وجود اضطراب و اختلالات اضطرابی است. در صورت وجود چنین مشکلاتی قدم اول درمان گرفتگی صدا، برنامه درمانی مناسب برای کاهش اضطراب و اختلال اضطرابی در فرد است. مسئله مهم دیگر در درمان گرفتگی صدا، توجه به مسائل و مشکلات زمینه‌ای مانند رفلاکس معده است.
در صورت وجود نشانه‌های رفلاکس معده در مشاهدات استروبوسکوپی حنجره، فرد برای درمان دارویی به متخصص مربوطه ارجاع داده می‌شود. در بسیاری از بیماران درمان رفلاکس معده بدون مصرف دارو غیر ممکن است. از طرفی با مصرف دارو مدیریت کامل رفلاکس معده بدون توجه به تغییرات لازم در سبک زندگی غیر ممکن است.
به همین دلیل توصیه می‌شود که مقاله مربوط به کنترل رفلاکس معده به دقت مطالعه و موارد مطرح شده در آن مقاله به طور دقیق رعایت شود. همزمان کنترل اضطراب و درمان اختلالات اضطرابی می‌تواند به کاهش رفلاکس معده نیز کمک کند.
اصلی‌ترین درمان گرفتگی صدا ناشی از تنش عضلات حنجره یا MTD گفتاردرمانی یا صوت درمانی توسط گفتار درمانگر متخصص در این حوزه است. اصلاح الگوهای اشتباه صداسازی که در طول زمان ایجاد شده‌اند هدف اصلی صدا درمانی و درمان گرفتگی صدا است. ام تی دی اختلالی فانکشنال است که ناشی از بدکارکردی حنجره حین صداسازی است و درمان اصلی روی اصلاح این بدکارکردی و برگرداندن حنجره به کارکرد طبیعی و نرمال استوار است.
اصلاح الگوهای غلط صداسازی همزمان با کاهش تنش عضلات حنجره پلن اصلی درمان گرفتگی صدا است. کاهش تنش عضلات حنجره با استفاده از ماساژهای تخصصی و عمیق انجام می‌شود. این ماساژهای تخصصی با دست ورزی و منوال تراپی روی قسمت‌های آسیب دیده یا تحت تاثیر حنجره استفاده می‌شود.
این ماساژها باعث کاهش تنش عضلات و کاهش دردهای ناحیه‌ی گردن می‌شود. همزمان با دست ورزی‌ها و ماساژهای تخصصی، اصلاح الگوی صداسازی باعث می‌شود که حنجره به وضعیت نرمال صداسازی خود برسد. این اهداف درمانی باعث می‌شود که حنجره به وضعیت نرمال و طبیعی صداسازی خود برگشته و کیفیت و کمیت صدا به حالت طبیعی برگردد.
پیگیری به موقع هرگونه کاهش کمیت و کیفیت صوت، گرفتگی صدا، یا احساس توده و درد در ناحیه‌ی حنجره و گردن باعث می‌شود که طول درمان کوتاه‌تر و رسیدن به اهداف درمانی ساده‌تر باشد. در بسیاری از بیماران عدم درمان تنش عضلات حنجره و درمان گرفتگی صدای ناشی از آن باعث ایجاد توده‌های مختلف تارهای صوتی از جمله ندول تارهای صوتی می‌شود. در صورت ایجاد ضایعه، درمان طولانی‌تر و رسیدن به اهداف درمانی مناسب مشکل‌تر می‌شود. به همین دلیل پیگیری به موقع هر نوع گرفتگی صدا و احساس توده یا درد ناحیه‌ی حنجره و گردن ضروریست.
پیگیری به موقع باعث کاهش زمان و هزینه درمان و پیشگیری از ایجاد ضایعات متعدد می‌شود. به همین دلیل توصیه اکید و اصلی ما به همه کاربران حرفه‌ای صوت و افراد عادی این است که در صورت احساس درد یا توده در ناحیه حنجره و گلو یا کاهش کمیت و کیفیت صدا و احساس گرفتگی صدا و اختلال صوت در اولین فرصت به کلینیک زاگرس کرمانشاه مراجعه کنند. انجام به موقع استروبوسکوپی حنجره و آنالیز صوت و تشخیص زودهنگام باعث درمان بهتر و سریعتر می‌شود. همچنین این مسئله قدم مهمی برای پیشگیری از ایجاد توده‌های تارهای صوتی است.
بدون دیدگاه