فارسی سابقه خانوادگی لکنت؛ آیا لکنت زبان ارثی است؟
آیا سابقه خانوادگی لکنت اثری روی شروع لکنت یا درمان آن در کودکان دارد؟ چه میزان از افراد دارای لکنت سابقه خانوادگی لکنت در فامیل دارند؟ سابقه فامیلی لکنت در مراجعان دارای لکنت برای طراحی برنامه درمانی، تعیین پیش آگهی و ارائه مشاوره‌های دقیق به خانواده کمک کننده خواهد بود.
لکنت چیست؟
لکنت به عنوان یک اختلال عصبی رشدی در کنترل حرکتی گفتار باعث قفل، تکرار، کشش، مکث و طولانی شدن غیرطبیعی جریان روان گفتار میشود. لکنت اغلب بین سنین 2 تا 5 سالگی شروع میشود و تقریبا 4 تا 8 درصد کودکان این سنین را دچار می‌سازد. بسیاری از کودکان مبتلا طی ماه‌های بعد از شروع اختلال بهبود پیدا می‌کنند.
بهبود لکنت زبان تحت تاثیر عوامل مختلفی قرار دارد. عوامل محیطی و خانواده، استعداد ژنتیکی و وجود سابقه فامیلی لکنت و پیگیری‌های مناسب درمانی از جمله این عوامل هستند. علیرغم شیوع کم و نرخ بالای بهبود، لکنت تأثیرات نامطلوب زیادی بر سلامت روانی، اعتماد به نفس، فعالیت اجتماعی و موفقیت‌های تحصیلی و شغلی بیمار می‌گذارد.
علت لکنت چیست؟
علت شروع لکنت در کودکان یکی از سوال‌های اساسی است که معمولا پدر و مادر از متخصصان می‌پرسند. کودک دوره‌ای نسبتا طولانی سالم بوده و گفتار کاملا روان داشته است، اما به شکل ناگهانی دچار قفل، کشش و گیر در گفتار میشود. مواجه با شروع ناگهانی لکنت معمولا برای خانواده‌ها سخت و شوکه کننده است. بسیاری از خانواده‌ها در اولین گام به دنبال علت لکنت هستند.
اگرچه علت لکنت هنوز به خوبی مشخص نشده است، اما عوامل روانشناختی، خانوادگی، جمعیت شناختی و عصبی رشدی متعددی با خطر ابتلا به لکنت و ماندگاری آن در کودکان ارتباط دارند. جنسیت یکی از این عوامل مهم است. لکنت در پسران شایع‌تر از دختران است. همچنین احتمال بهبودی لکنت در پسران کمتر از دختران است. سابقه خانوادگی لکنت نیز از عوامل شناخته شده در ارزیابی خطر لکنت و بهبودی این اختلال است.
لکنت یک اختلال و مشکل عصبی-رشدی است که علت واحدی ندارد. یافته‌های علمی تایید کننده چندعلیتی بودن لکنت است. به این معنی که برای شروع اختلال لکنت عوامل مختلفی معمولا دست به دست می‌دهند. یکی از این عوامل استعداد ژنتیکی ابتلا به لکنت است که از طریق وجود سابقه فامیلی لکنت در فامیل‌های درجه اول و دورتر سنجیده میشود. همچنین سابقه خانوادگی لکنت یکی از مهمترین عوامل برای پیش بینی بهبودی لکنت است.
نقش سابقه فامیلی لکنت
سابقه فامیلی مثبت لکنت با سن شروع زودتر و احتمال ماندگاری و عدم بهبودی این اختلال ارتباط دارد. در مورد میزان سابقه خانوادگی لکنت در بین افرادی مبتلا اختلاف نظر زیادی وجود دارد. چه نسبتی از کودکان درارای لکنت سابقه فامیلی لکنت دارند؟ آیا وجود سابقه فامیلی لکنت به معنای ابتلای کودک به لکنت است؟ آیا سابقه خانوادگی لکنت احتمال موفقیت درمان و بهبودی لکنت را کمتر می‌کند؟
برخی تحقیقات سابقه فامیلی لکنت در افراد مبتلا را حدود 50 درصد در بستگان درجه یک و دو گزارش کرده‌اند. وقتی بستگان دور و درجه سوم هم در نظر گرفته شود، سابقه فامیلی لکنت تا 70 درصد افزایش افزایش می‌یابد. مطالعات مختلف نتایج متفاوتی در این زمینه گزارش کرده‌اند.
سابقه خانوادگی لکنت چگونه ارزیابی می شود؟
روش‌های مختلفی برای بررسی سابقه خانوادگی لکنت استفاده شده است. مصاحبه دقیق با والدین یکی از معمول‌ترین روش‌های موجود است. گاهی از پرسشنامه‌های خود گزارشی والدین برای اطلاع از سابقه فامیلی لکنت استفاده میشود. در این پرسشنامه‌ها اطلاعات مربوط به وجود هرگونه سابقه فامیلی لکنت در فامیل‌های دور و نزدیک فرد مبتلا جمع آوری میشود.
اما دقیق‌ترین روش برای فهمیدن وجود سابقه فامیلی لکنت، ترسیم شجره نامه کامل فرد و خانواده و تعیین موارد دارای لکنت و سالم در کل شجرنامه است. این روش علی رغم دقت بالا، بسیار وقت گیر بوده و گاهی از حوصله خانواده خارج است.
چه میزان از افراد مبتلا به لکنت سابقه فامیلی لکنت دارند؟
تحقیقات مختلف میزان سابقه خانوادگی لکنت را در افراد مبتلا بسیار متنوع و از 10٪ تا 70٪ گزارش کرده‌اند. برخی از این یافته‌ها حاصل بررسی موضوع در بزرگسالان مبتلا به لکنت بوده است. این گروه از مطالعات معمولا میزان سابقه فامیلی لکنت را کمتر گزارش کرده‌اند. در عوض هرچه زمان جمع آوری داده‌ها به سن شروع لکنت نزدیکتر بوده، میزان گزارش شده سابقه خانوادگی لکنت بیشتر شده است.
همچنین استفاده از روش پرسشنامه میزان سابقه فامیلی لکنت را کمتر نشان داده‌اند. از سوی دیگر، بسیاری از مطالعات همه خویشاوندان را در نظر نگرفته و فقط داده‌های مربوط به اعضای نزدیک خانواده را جمع‌آوری کرده‌اند.
مطالعه ما در مورد سابقه فامیلی لکنت
بسیاری از اطلاعات موجود جمعیتی در زمینه لکنت حاصل تحقیقات انجام شده در کشورهای آمریکا، اروپا و استرالیا است. ما اطلاع دقیقی از میزان سابقه فامیلی لکنت در کشورهای خاورمیانه، ایران و بسیاری از نقاط دیگر دنیا نداریم. به همین دلیل ما یک پروژه تحقیقاتی برای بررسی این موضوع در کودکان دارای لکنت شهر کرمانشاه طراحی و اجرا کردیم. این پروژه با همکاری مرکز تحقیقات علوم اعصاب دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه اجرا شده و نتایج آن اخیرا در مجله Advanced Biomedical Research چاپ شده است.
در این پروژه تحقیقاتی ما سابقه خانوادگی لکنت را در 172 کودک دارای لکنت کورد زبان شهر کرمانشاه بررسی کردیم. سن این کودکان بین 2 تا 5 سالگی بود، همه آنها در سنین شروع لکنت بودند و کمتر از 6 ماه از شروع اختلال در آنها گذشته بود. اطلاعات مربوط به سابقه خانوادگی لکنت برای اعضای نزدیک و دور خانواده شامل بستگان درجه یک، دو و سه از طریق مصاحبه دقیق با پدر و مادر کودک جمع آوری شد.
هرگونه سابقه خانوادگی لکنت در میان بستگان درجه اول (پدر و مادر و خواهر و برادر)، بستگان درجه دوم (عمو، خاله، برادرزاده، خواهرزاده و پدربزرگ و مادربزرگ) و بستگاه درجه سوم (فرزندان عمو، عمه، دایی، و خاله) از والدین جمع‌آوری شد. اگر حداقل یکی از بستگان درجه اول، دوم یا سوم مبتلا به لکنت بود، سابقه فامیلی لکنت مثبت در نظر گرفته می‌شد.
از 172 کودک مبتلا به لکنت، 119 نفر یا 69.20 درصد دارای سابقه فامیلی لکنت در خانواده خود بودند. بیشترین سابقه خانوادگی لکنت در میان بستگان درجه سه گزارش شد، در حالی که تنها 28 نفر (16.20 درصد) سابقه خانوادگی مثبت در میان بستگان درجه اول داشتند.
در صورت وجود سابقه خانوادگی لکنت چه باید کرد؟
همچنان‌که مطالعه کردید سابقه خانوادگی لکنت در افراد مبتلا به لکنت بالا بوده و نزدیک 70 درصد از کودکان مبتلا به لکنت حداقل یک فامیل نزدیک یا دور دارند که لکنت دارد. اگر کودک شما هم لکنت گرفته و سابقه فامیلی لکنت در خانواده شما وجود دارد، حتما نگران باشید! هرچند شما تنها نیستید و جزء گروه اکثریت طبقه بندی می‌شوید اما این واقعیت باید شما را در مورد ماندگاری لکنت فرزندتان نگران کند.
احتمال ماندگاری لکنت و عدم بهبود آن در کودکانی که سابقه خانوادگی لکنت مثبت دارند بیشتر است. به همین دلیل توصیه می‌کنیم در صورت دیدن علائم لکنت در فرزند خود بدون فوت وقت به کلینیک‌های تخصصی گفتاردرمانی مراجعه کنید. در صورتی که سابقه خانوادگی لکنت برای شما مثبت است، صبر کردن تنها خطر ماندگاری لکنت را بیشتر می‌کند.
کلینیک زاگرس کرمانشاه با تجربه‌ای بی نظیر در زمینه درمان لکنت و با بهره گیری از متخصصان گفتاردرمانی و روانشناسی متبحر و باتجربه همراه همیشگی شما برای درمان لکنت است. سوالات خود را همواره می‌توانید از طریق کانال‌های ارتباطی متعدد کلینیک زاگرس با ما در میان بگذارید.
بدون دیدگاه