تفاوت دمانس و آلزایمر: نشانه ها و درمان


دمانس یا زوال عقل و بیماری آلزایمر اصطلاحاتی هستند که اغلب بهطور متقابل استفاده میشوند، اما نمایانگر مفاهیم متمایز در زمینه سلامت شناختی هستند. درک تفاوت دمانس و آلزایمر برای تشخیص دقیق، درمان و مراقبت از این بیمارها بسیار مهم است.
اگر به دنبال آگاهی بیشتر درباره تفاوت دمانس و آلزایمر هستید، این مطلب به شما کمک خواهد کرد تا شناخت بهتری از این دو بیماری کسب کنید. معمولا آلزایمر اصطلاح شناخته شدهتری بین مردم است و بدون توجه به تفاوت دمانس و آلزایمر به جای انواع دمانس به کار میرود. این در حالی است که تفاوتهای اساسی بین آلزایمر و دمانس وجود دارد که در ادامه به آنها خواهیم پرداخت. با مطالعه این مقاله، شما با علائم، عوامل خطر و روشهای مدیریتی این دو اختلال آشنا خواهید شد.
دمانس یا زوال عقل چیست؟
برای فهمیدن تفاوت دمانس و آلزایمر لازم است تعریف و تصویر روشنی از هر دو ارائه کنیم. زوال عقل یا دمانس یک اصطلاح کلی است که شامل مجموعهای از علائم است که بر عملکردهای شناختی از جمله حافظه، استدلال، ارتباطات و عملکرد روزمره تأثیر میگذارد. دمانس یا زوال عقل یک بیماری خاص نیست، بلکه یک سندرم است که ناشی از شرایط و بیماری های دیگری است. علائم دمانس یا زوال عقل ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- از دست دادن حافظه
- اختلالات تکلم از جمله آفازی
- اختلال در استدلال یا قضاوت
- تغییرات در خلق و خو و شخصیت
- سردرگمی و عدم هماهنگی
زوال عقل میتواند ناشی از علل متعددی باشد. از جمله علت های ابتلا به دمانس میتوان به بیماریهای عصبیتحلیلبرنده (مانند آلزایمر)، مشکلات عروقی مغز و مسائل پزشکی دیگر مانند کمبود ویتامین یا مشکلات تیروئید اشاره کرد.
دمانس یک اصطلاح کلی است که به هر نوع زوال عقل یا اختلال شناختی پیش رونده گفته میشود. در تعریف دمانس به آسیب حوزههای مختلف تواناییهای شناختی به میزانی که در جریان زندگی فرد اختلال ایجاد کند اشاره میشود. پس دمانس بیماری است که همه توانایی های شناختی را به تدریج درگیر خواهد کرد. از طرفی اختلال شناختی در دمانس پیش رونده است، یعنی به تدریج وسعت و شدت اختلال بیشتر و بیشتر میشود.
دمانس به تواناییهای شناختی فرد آسیب میزند و میتواند منجر به اختلال در حافظه، تفکر، ارتباط و رفتار شوند. بیماری دمانس با توجه به علائم و پاتوفیزیولوژی و علت آن به انواع مختلفی تقسیم میشود که آلزایمر یکی از شایعترین و شناختهشدهترین نوع آن به شمار میآید. پس اصلی ترین تفاوت دمانس و آلزایمر این است که دومی زیرمجموعه اولی است؛ به تعبیر دیگر بیماری آلزایمر خود یک نوع دمانس است.
بیماری آلزایمر چیست؟
بیماری آلزایمر یک اختلال عصبی تحلیل برنده خاص است و شایع ترین علت زوال عقل محسوب میشود. تقریبا 60 تا 80 درصد موارد دمانس یا زوال عقل را آلزایمر تشکیل میدهد. این بیماری با از دست دادن تدریجی حافظه و کاهش شناختی مشخص میشود که به دلیل تغییرات در سلولهای مغزی اتفاق میافتد. این بیماری معمولاً سالها قبل از بروز علائم قابل توجه آغاز میشود و اغلب با اختلال شناختی خفیف (MCI) شروع میشود که تأثیر زیادی بر فعالیتهای روزمره ندارد. ویژگیهای کلیدی بیماری آلزایمر شامل موارد زیر است:
- از دست دادن تدریجی حافظه، به ویژه برای رویدادهای اخیر
- دشواری در زبان و ارتباطات
- اختلال در شناسایی زمان و مکان
- تغییرات رفتاری با پیشرفت بیماری
پس آلزایمر یک نوع خاص از دمانس محسوب میشود، به همین دلیل برخی از نشانههای آلزایمر با انواع دیگر دمانس مشابه است. به عنوان مثال پیش رونده بودن بیماری ویژگی مشترک همه انواع دمانس از جمله آلزایمر است. آلزایمر نیز مانند دیگر انواع دمانس به صورت تدریجی پیشرفت میکند. اما تفاوت دمانس و آلزایمر در این است که آلزایمر در مراحل اولیه با فراموشیهای کوتاهمدت شروع میشود، در حالی که علائم اولیه انواع دیگر دمانس متفاوت است.


بیشتر بخوانید: به سلامت مغز توجه کنید و پیرمغزی را جدی بگیرید!
علائم اصلی دمانس و آلزایمر
تفاوتهای شناختی دمانس و آلزایمر
نقش حافظه و تفکر در آلزایمر
قابلیت حل مسئله در دمانس
عوامل خطر مرتبط با دمانس و آلزایمر
عوامل خطر دمانس و آلزایمر شامل عوامل ژنتیکی، محیطی و سبک زندگی هستند. سن یکی از بزرگترین عوامل خطر برای هر دو بیماری شناخته شده است. همچنین، سابقه خانوادگی بیماریهای قلبی و عروقی، دیابت، چاقی و مشکلات شناختی نیز میتواند بر خطر ابتلا به دمانس و آلزایمر تأثیرگذار باشد.
تفاوت دمانس و آلزایمر از نظر پیشرفت بیماری
روند پیشرفت دمانس و آلزایمر میتواند به طور قابل توجهی متفاوت باشد. در دمانس، پیشرفت بیماری ممکن است به نوع آن بستگی داشته باشد و به طور کلی کُندتر یا سریعتر پیشرفت کند. معمولاً به تدریج علائم شدیدتر شده و تواناییهای شناختی فرد به طور قابل توجهی کاهش مییابد.
در آلزایمر، پیشرفت بیماری معمولاً تدریجی است و معمولاً به سه مرحله تقسیم میشود: مراحل خفیف، متوسط و شدید. در هر مرحله، علائم بهطور پیوسته حادتر میشوند. این روند میتواند سالها به طول بینجامد و در هر مرحله نیاز به پشتیبانی و مراقبت بیشتر برای بیمار افزایش مییابد.


روشهای تشخیص دمانس و آلزایمر
تشخیص آلزایمر و دمانس نیاز به یک ارزیابی جامع پزشکی دارد. پزشکان معمولاً برای ارزیابی علائم بیمار، تاریخچه پزشکی، و آزمونهای شناختی و تصویربرداری مغزی را در نظر میگیرند. آزمونهایی مانند MRI و CT برای شناسایی تغییرات مغزی و آسیبهای عصبی نیز معدود شده و میتوانند در فرآیند تشخیص مؤثر باشند.
روشهای دیگر شامل آزمونهای روانشناختی و ارزیابی سطح عملکرد فرد در روزمره میباشد. در کل، ترکیب روشهای مختلف تشخیصی میتواند به تعیین نوع دمانس یا آلزایمر و مراحل آن کمک کند.
راههای مدیریت و درمان دمانس و آلزایمر
مدیریت دمانس و آلزایمر معمولاً شامل روشهای متنوعی مانند دارو درمانی، مشاوره، و پشتیبانی خانواده میشود. داروها ممکن است به کنترل علائم و تأخیر در پیشرفت بیماری کمک کنند. همچنین، فعالیتهای شناختی و تمرینات فکری نیز میتواند به حفظ تواناییهای شناختی در بیماران مؤثر باشد.
در کنار دارو درمانی، حمایت خانواده و ایجاد یک محیط مناسب میتواند کیفیت زندگی بیماران را به طور قابل توجهی improve کند. برنامهریزی و تأمین نیازهای فرد، از جمله توجه به بهداشت روان و جسم، از مهمترین عوامل در مدیریت این بیماریها میباشد.
جمعبندی
در حالی که دمانس یا زوال عقل به مجموعهای از علائم اشاره دارد که میتواند ناشی از بیماریها یا شرایط مختلف باشد، بیماری آلزایمر یک بیماری خاص است که منجر به دمانس میشود. شناسایی نفاوت دمانس و آلزایمر برای مدیریت مؤثر و حمایت از افرادی که تحت تأثیر این اختلالات شناختی قرار دارند، ضروری است. تشخیص و مداخله زودهنگام میتواند به مدیریت علائم و بهبود کیفیت زندگی افراد مبتلا به بیماری آلزایمر یا سایر اشکال زوال عقل کمک کند.
در پایان، درک تفاوت دمانس و آلزایمر برای هر فردی که با این دو بیماری سر و کار دارد، اهمیت بسیار زیادی دارد. هرکدام از این بیماریها علائم و روند پیشرفت متفاوتی دارند و شناخت آنها میتواند به تشخیص زودهنگام و درمان بهتر کمک کند. با مدیریت صحیح، میتوان کیفیت زندگی بیماران را بهبود بخشید و از این مهمترین زمانهای زندگی بهرهمند شد.
تفاوت دمانس و آلزایمر
| بیماری آلزایمر | زوال عقل | جنبه |
|---|---|---|
| یک بیماری عصبیتحلیلبرنده یا پیش رونده خاص | گروهی از نشانه ها که توانایی های شناختی بیمار را تحت تاثیر قرار می دهند. | تعریف |
| عمدتاً ناشناخته، اما شامل آسیب به سلولهای مغزی است. | متعدد (به عنوان مثال، مسائل عروقی، آلزایمر، بیماری پیک) | علل |
| از دست دادن تدریجی حافظه، دشواری در زبان | از دست دادن حافظه، سردرگمی، تغییرات شخصیت | علائم |
| شروع تدریجی، اغلب با MCI آغاز میشود | بسته به علت متفاوت است | شروع |
| در حال حاضر غیرقابل برگشت | اگر ناشی از علل قابل برگشت مثل اختلالات هورمونی یا علل عفونی باشد قبال برگشت است. | قابلیت برگشت |

بدون دیدگاه