عوارض سکته مغزی

عوارض سکته مغزی
عوارض سکته مغزی

سکته مغزی یکی از بیماری‌های ناتوان کننده مهم است که هزینه‌های زیادی روی دست خانواده و سیستم‌های بهداشت و درمان می‌گذارد. عوارض سکته مغزی می‌تواند به صورت طیفی از عوارض حسی و حرکتی جزئی و گذرا تا فلجی و ناتوانی کامل بیمار متغیر باشد. عوارض سکته مغزی به نوع سکته مغزی، شدت آن و مناطق مغزی درگیر بستگی دارد. این عوارض بسته به نوع سکته، محل آسیب و سرعت تشخیص و درمان متفاوت هستند. در این مقاله به برخی از شایع‌ترین عوارض سکته مغزی اشاره می‌کنیم. هر چه بیمار سریعتر به مراکز درمانی منتقل شده و جریان خون مغزی مجددا برقرار شود عوارض سکته مغزی کمتر و نتیجه نهایی درمان‌های توانبخشی رضایت‌بخش‌تر خواهد بود. 

مساله مهم دیگر برنامه‌ها و مداخلات توانبخشی بعد از درمان‌های اورژانسی است. توانبخشی بیمار باید در اولین فرصت شروع شود. هر چه شروع این مداخلات زودتر باشد نتیجه‌ای که عاید بیمار خواهد شد بیشتر است. بهترین نتایج توانبخشی در 3 ماه اول بعد از وقوع سکته به دست خواهد آمد. معمولا 6 ماه بعد از سکته مغزی را به عنوان دوره زمانی مناسب برای توانبخشی معرفی می‌کنند. 

عوارض حرکتی سکته مغزی

سکته مغزی می‌تواند به فلجی یا ضعف در یک یا چند عضو بدن منجر شود. این عارضه ممکن است موقت یا دائمی باشد. فلجی اندام‌های راست یا چپ به همراه افتادگی صورت همان طرف از جمله شایع‌ترین عوارض سکته مغزی است. گاهی در صورت شدید بودن ضایعه، عضلات تنه نیز درگیر شده و فرد توانایی نشستن خود را نیز از دست می‌دهد. 

مشکلات بلع

دیسفاژی یا اختلال بلع یکی از مهم‌ترین عوارض سکته مغزی است. دیسفاژی می‌تواند منجر به آسپیراسیون و پنومونی یا عفونت ریه شود. به همین دلیل یکی از وضعیت‌های اورژانسی در سکته مغزی است که باید در اولین فرصت درمان گردد. درمان اختلال بلع بعد از سکته مغزی با رویکرد بررسی‌های پاراکلینیک و مداخلات توانبخشی انجام خواهد شد. تا درمان کامل اختلال بلع تغذیه بیمار باید از طریق لوله بینی یا NG tube انجام شود. خانواده نباید برای خارج کردن این لوله و شروع تغذیه دهانی عجله کرده و سرخود اقدام کنند. 

عوارض گفتاری و شناختی سکته مغزی

سکته مغزی می‌تواند به مشکلات گفتاری و شناختی منجر شود. افراد ممکن است دچار آفازی شده و در صحبت کردن، درک و تولید کلمات دچار مشکل شوند. همچنین عوارض سکته مغزی می‌تواند شامل اختلالات حافظه، تمرکز و تصمیم‌گیری باشد. این مشکلات و عوارض سکته مغزی معمولا با هم ارتباط داشته و در صورت وجود آنها پیش آگهی بیماری بدتر خواهد بود. بهبود عملکردهای شناختی با توانبخشی شناختی و درمان عوارض گفتاری با گفتاردرمانی برای بهبود این توانایی‌ها ضروری است. 

عوارض حسی و بینایی سکته مغزی

پس از سکته مغزی، ممکن است بیمار دچار پارستزی یا ضعف حسی بخصوص در حس لمس، دما،  و فشار شود. مشکلات بینایی نیز به عنوان یکی از عوارض سکته مغزی در برخی بیماران دیده می‌شود. این مساله می‌تواند شامل کاهش بینایی، دوبینی، از دست دادن بینایی در یک یا هر دو چشم یا از دست دادن بینایی در میدان بینایی راست یا چپ باشد. مشکلات حسی با بازتوانی حسی و نیز مداخلات تحریک مغزی بهتر خواهد شد. آموزش به بیمار و خانواده و همراهان او جهت شناخت مساله و شیوه کنار آمدن با مشکلات باقی مانده ضروری است. 
عوارض گفتاری و شناختی سکته مغزی ، عوارض سکته مغزی
عوارض گفتاری و شناختی سکته مغزی ، عوارض سکته مغزی

عوارض عاطفی و روانی سکته مغزی

عوارض سکته مغزی به عنوان یک بیماری به شدت ناتوان کننده می‌تواند شامل مشکلان روانی و هیجانی و خلقی نیز باشد. افسردگی و اختلالات خلق از جمله عوارض سکته مغزی هستند. تغییر در رفتار و شخصیت نیز ممکن است رخ دهد. مواجه با بیماری ناتوان کننده‌ای مانند سکته مغزی و عوارض شدید ناشی از آن به بیمار و خانواده او شوک شدیدی وارد می‌کند. ترس از مرگ و نکرانی از وقوع مجدد سکته مغزی در بسیاری از بیماران ایجاد می‌شود. این مسائل باعث ایجاد حالت‌های اضطراب شدید می‌شود و نیاز به مداخله روانشناختی و دارویی دارد. در ادامه به دلیل ناتوانی‌ها و نیز محدود شدن ارتباطات اجتماعی و دیگر عوارض سکته مغزی فرد مبتلا دچار افسردگی می‌شود. این حالت افسردگی خود می‌تواند باعث ایجاد مشکلات شناختی شده و وضعیت بیمار را بدتر نماید. بخصوص که در این حالت‌ها همکاری بیمار جهت پیگیری و تبعیت از درمان به شدت افت خواهد کرد.

عوارض فیزیولوژیک سکته مغزی

  • عفونت ریه و مجاری ادراری: این عفونت‌ها به دلیل بی‌حرکتی و عدم توانایی در بلعیدن غذا و اختلال بلع ایجاد می‌شوند.
  • بی‌اختیاری ادرار و مدفوع: این عارضه به دلیل آسیب به سیستم عصبی کنترل کننده مثانه و روده ایجاد می‌شود.
  • تشنج: در برخی از بیماران تشنج به عنوان یکی از عوارض مهم سکته مغزی دیده می‌شود.

عوارض دیگر

  • ادم مغزی: یکی از عوارض سکته مغزی ادم مغزی است. ادم مغزی یک  تورم مغز است که می‌تواند به دلیل تجمع مایع در مغز ایجاد شود و بسیار خطرناک است.
  • زوال عقل: بعد از وقوع سکته مغزی عوارض ایجاد شده خود می‌تواند فعالیت مغز و سلامت آن را تحت تاثیر قرار دهد. محرومیت مغز از محرک‌های حسی، عدم تحرک و محدود شدن ارتباطات اجتماعی مغز را به شدت در معرض دژنراسیون قرار می‌دهد. به همین دلیل بسیاری از بیماران مبتلا به سکته مغزی در آینده دچار به زوال عقل یا دمانس می‌شوند.

درمان و بهبودی

درمان عوارض سکته مغزی به نوع عارضه بستگی دارد. فیزیوتراپی، کاردرمانی، و روش‌های نوین مانند تحریک مغناطیسی مغز (RTMS) و تحریک الکتریکی مغز (tDCS) برای درمان مشکلات حرکتی و گفتاری موثر هستند. عفونت‌های مجاری ادراری و ریه با آنتی‌بیوتیک درمان می‌شوند و افسردگی با داروهای ضدافسردگی و روان‌درمانی قابل کنترل است. 

نتیجه

سکته مغزی یک حادثه جدی است که می‌تواند زندگی فرد را به طور قابل توجهی تحت تأثیر قرار دهد. با درک عوارض سکته مغزی و استفاده از روش‌های درمانی مناسب، می‌توان به بهبودی و کاهش اثرات منفی بیماری یسکته مغزی کمک کرد.

بدون دیدگاه

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *