اختلال اضطرابی و انواع آن


همه ما در موقعیتهایی در زندگی ممکن است به طور طبیعی احساس اضطراب داشته باشیم. مثلا هنگام سخنرانی در جمع، قبل از یک امتحان مهم، هنگام یک مصاحبه کاری و علائمی مانند تپش قلب، لرزش صدا، لرزش دست ها و… به سراغمان آید. اما یک زندگی عاری از هرگونه اضطراب را تجسم کنید. هر روز ازخواب بیدار میشدید و میدانستید به جز تجربههای لذت بخش چیز دیگری در انتظارتان نیست، اما به عنوان مثال اگر هیچ اضطراب و نگرانی درباره آینده وجود نداشته باشد آیا در امتحان موفق خواهید شد؟
اضطراب شما را آماده میکند که به موقع عمل کنید، باعث میشود بدون آمادگی به مصاحبه کاری نروید، درباره خطرات به شما هشدار میدهد که به دردسر نیافتید. پس بیشتر رفتارهای اضطرابی طبیعی است و به ما کمک میکند تا در موقعیتهای دشواری که برایمان به وجود میآید درست عمل کنیم. اما گاهی اوقات میزان این اضطراب آنقدر شدید است که برای فرد مشکل ساز میشود. اینجاست که احتمالا پای اختلال اضطرابی به میان میآید.
اختلال اضطراب
اختلال اضطراب عبارت است از یک حالت روانی یا برانگیختگی شدید که ویژگی اصلی آن، ترس، تردید و نگرانی مفرط است. میزان ترس در افراد مبتلا به اختلال اضطراب بسیار بیشتر از میزان خطر است، یعنی شدت ترس با شدت تهدید تناسبی ندارد. فرد مبتلا به اختلال اضطراب بدون علت مشخص، دائم خود را در حالت ترس و نگرانی میبیند و این ترس و نگرانی به طور مزمن وجود دارد و باعث رنج فرد مبتلا به اختلال اضطراب میشود تا جایی که نمیتواند زندگی روزمره ی خودرا با حالت عادی پیش ببرد.
در چنین شرایطی فرد اضطرابی ممکن است نتواند شغل خود را حفظ کند یا با دوستان و اعضای خانواده روابط طولانی مدت داشته باشد. اضطراب ذهنی به طور دائم روی میدهد تا جایی که زندگی عادی غیر ممکن میشود. البته باید توجه داشت که تا اندازه ای مشکل داشتن با اضطراب دلیل بر مبتلا بودن به یک اختلال اضطرابی نیست. بسیاری از مردم اضطراب بیش از حد نامطلوب را تجربه میکنند اما نمیتوان آنها را رسما مبتلا به یک اختلال اضطرابی اعلام کرد.
تفاوت ترس، اضطراب و وحشت زدگی
بسیاری از افراد ترس و اضطراب را به جای یکدیگر به کار میبرند و آنها را هم معنا میدانند اما خوب است بدانیم که ترس و اضطراب باهم متفاوت هستند. ترس در حضور یک تهدید بیرونی که به راحتی قابل شناسایی است روی میدهد اما اضطراب یک احساس هراس و خوف مبهم است که حتی در صورت عدم وجود یک تهدید بیرونی رخ میدهد و شباهت این دو، یعنی ترس و اضطراب در نشانههای بدنی و فیزیولوژیک مشترک است. اما وحشت زدگی افزایش ناگهانی و سریع یک اضطراب شدید است که در عرض چند ثانیه به اوج خود میرسد.


بیشتر بخوانید: درمان اضطراب با درمان اضطراب با tDCS
انواع اختلالات اضطرابی
1) اختلال هراس:
یکی از اختلالهای گروه اختلالات اضطرابی، اختلال وحشتزدگی یا اختلال هراس میباشد که از مشخصههای آن میتوان به هجوم ناگهانی وحشت به بیمار و ترس از وقوع مجدد آن اشاره کرد؛ چرا که وقوع خودبه خود وغیرمنتظره دارد. از علائم آن تپش قلب، عرق کردن، تهوع، لرزش است. شدت این علائم آنقدر زیاد است که فرد فکر میکند دچار سکته قلبی شده است. شروع دوره حمله پانیک بسیار سریع است و در عرض 10 دقیقه به اوج خود میرسد. این حملات با بعضی نشانههای فیزیکی مانند ضربان قلب، درد قفسه سینه، از دست دادن تعادل، تعریق، لرزش، سرگیجه، گرگرفتگی، غش و تنگی نفس همراه است. علائم شناخته شده حمله پانیک شامل شناختهای ترسناک مانند ترس از فروپاشی، دیوانه شدن یا مردن است.
2) اختلال اضطراب جدایی:
در اختلال اضطراب جدایی فرد به علت جدا شدن از خانه یا افرادی که به آنها وابستگی عاطفی زیادی دارد، به شدت مضطرب میشود. بروز اضطراب جدایی مرضی از سنین پیش دبستانی میباشد ممکن است سالیان طولانی پابرجا بماند. این اضطراب در هر موقعیتی که احتمال بروز جدایی وجود دارد به شدت برانگیخته شده و باعث میشود فرد در موقعیتهایی که مستلزم جدایی هستند شدیداً اجتناب کند. خصوصیت اصلی این این اختلال، اضطراب شدیدی است که در هنگام ترک یا جدایی از خانه، والدین و سایر محیطهای آشنا ظاهر میشود و در این موقعیت ناراحتی کودک بیشتر از چیزی است که به طور طبیعی و با توجه به سطح رشدی که از او انتظار میرود میباشد. کودکان مبتلا، ترس از صدمه افراد نزدیکشان در غیاب آنها را دارند و بسیاری از آنها ترس از گم شدن، دزدیده شدن و یا هرگز پدر و مادر را ندیدن را دارند.
3) اختلال لالی انتخابی:
کودکان مبتلا به سلکتیو میوتیسم یا همان اختلال لالی انتخابی وقتی در تعاملات اجتماعی با دیگران قرار میگیرند، سرصحبت را باز نمیکنند یا وقتی دیگران با آنها حرف میزنند جواب نمیدهند. این حرف نزدن هم در تعاملات اجتماعی با کودکان و هم در تعاملات اجتماعی با بزرگسالان روی میدهد. بنابراین لالی انتخابی (SM) یک اختلال مربوط به دوران کودکی میباشد که معمولا با اضطراب اجتماعی شدیدی همراه است و درآن ناتوانی مداوم در صحبت کردن در موقعیتهای اجتماعی خاص (مثلاً مدرسه) وجود دارد درحالی که در محیطهای دیگر (مثلا خانه درحضور اعضای درجه یک) کودک به خوبی صحبت میکند. این وضعیت روانشناختی معمولاً در دوران کودکی رخ میدهد و با فقدان کامل گفتار در موقعیتهای اجتماعی خاص مشخص میشود در حالی که تولید گفتار در موقعیتهای دیگر طبیعی میباشد. به عنوان مثال، کودکان مبتلا به SM ممکن است به سؤالی که معلم در کلاس مطرح میکند پاسخ ندهند و یا با همسالان خود در مدرسه صحبت نکنند، اما به صورت کلامی با والدین، خواهر و برادرها یا سایر افراد آشنا که در محیط خانه با آنها مواجه میشوند ارتباط برقرار کنند.
4) آگورافوبیا (ترس مرضی از مکان های باز)
آگورافوبیا (بازارهراسی، گذر هراسی یا هراس از مکانهای باز) در واقع به ترس از مکانهایی گفته میشود که ممکن است در صورت وقوع حمله پانیک فرار کردن از آنجا دشوار یا شرم آور باشد به عنوان مثال ازدحام جمعیت، در وسایل حمل و نقل عمومی یا در فضاهای بسته، آسانسور قرار گرفتن در مکانهای بسته، ایستادن در صف یا قرار گرفتن در میان جمعیت، تنها بودن در بیرون از خانه. آنها همیشه میترسند که مبادا در جایی گیر بیفتند و در صورت نیاز فوری نتوانند به موقع کمک دریافت کنند. بعضی از مبتلایان به اختلال وحشتزدگی با گذشت زمان از مکانهایی همانند آسانسور، محلهای شلوغ، سینما و هرجایی که میترسند در آنجا راه فراری نداشته باشند اجتناب کرده و همین موضوع سرآغاز اختلال آگورافوبیا میشود که در حدود 5 درصد افراد با نسبت دوبرابری زنان به مردان به این اختلال دچار شده و نقصهایی را در عملکرد شغلی، تحصیلی، بین فردی و اجتماعی ایجاد میکند.


بیشتر بخوانید: درمان اضطراب با نوروفیدبک
5) فوبی خاص:
فوبی خاص عبارت است از ترس های افراطی، غیر منطقی و مداوم نسبت به یک شی یا یک وضعیت خاص. این ترس زیاد در زندگی فرد اختلال به وجود میآورد و ناراحتی مشخصی را ایجاد میکند. این افراد معمولا میدانند که ترس آنها از یک موقعیت یا رویداد فوبیا زا بیش از حد زیاد و غیر منطقی است اما مجموعه ای از باور های فوبیک ترس آنها را در کنترل دارد. مهم ترین آنها : فوبیای حیوانات (سگها ،عنکبوتها، مارها و…)، محیط زیست( طوفانها، تاریکی، ارتفاعات)، تزریق- جراحت و خون(به عنوان مثال دیدن خون یا دیدن جراحت) و هراسهای موقعیتی(مثل رانندگی، پرواز).
6) اختلال اضطراب اجتماعی:
ترس شدید از موقعیت هایی که فرد در جمع دیگران قرار میگیرد یا باید جلوی آنها کاری انجام دهد. درواقع اضطراب قابل ملاحظه و پایداری که درباره یک یا چند موقعیت اجتماعی است که در آن احتمال بررسی دقیق توسط دیگران وجود دارد و شامل تعاملات اجتماعی، مشاهده شدن و اجرا کردن در حضور دیگران میباشد. بیماران از موقعیتهایی میترسند که در آن مرکز توجه هستند و ممکن است مورد انتقاد قرار گیرند – مانند سخنرانی در جمع، ملاقات با مقامات، گفتگو با مافوق در محل کار، یا با افراد جنس مخالف. آنها میترسند دست و پا چلفتی به نظر برسند، یا مورد قضاوت منفی قرار بگیرند. این اختلال که از شایعترین اختلالهای دوران کودکی و نوجوانی میباشد در 1/1 و 7/3 درصد از جمعیت کودکان و 3 تا 13 درصد در جمعیت بزرگسالان دیده میشود که از نشانههای اختلال اضطراب اجتماعی در کودکان میتوان به کمرویی افراطی، کناره گیری از تماس با دیگران و عدم تمایل به بازیهای گروهی اشاره کرد.
7) اختلالات اضطرابیِ فراگیر:
اختلال اضطراب فراگیر یک بیماری مزمن است که اغلب در دوران نوجوانی یا اوایل بزرگسالی شروع میشود و در طول عمر ادامه پیدا میکند و تا 5٪ از کودکان و نوجوانان و بین 3-6٪ از بزرگسالان را تحت تاثیر قرار میدهد. حضور مداوم اضطراب، عصبانیت و نگرانی کنترل ناپذیر از مشخصههای اصلی این اختلال میباشد که در طول 6 ماه، اکثر روزها این حالت دیده میشود. از علائم اختلال اضطراب فراگیر(GAD) میتوان به بیقراری، پرخاشگری، انقباض عضلانی، خستگی، آشفتگیهای خواب و اشکال در تمرکز اشاره کرد. پس با این تفاسیر، اختلال اضطراب فراگیر یک بیماری روانپزشکی جدی میباشد که 6 درصد از جمعیت را در طول زندگی خود تحت تأثیر قرار میدهد. سطوح بالای اضطراب در این اختلال که با نگرانی در مورد سلامتی، روابط، کار و مسائل مالی همراه است، باعث تغییرات رفتاری و طیف گستردهای از علائم فیزیکی میشود این افراد در اثر احساسهای مزمن و شدید اضطراب دچار درماندگی میشوند و این احساسها به قدری نیرومند هستند که افراد مبتلا قادر نیستند فعالیتهای روزمره خود را انجام دهند و اضطراب باعث میشود که نتوانند از موقعیتهای عادی لذت ببرند.
درمان
اضطراب، به اندازه افسردگی رایج و ناتوان کننده میباشد، اما توجه کمتری را به خود جلب کرده است و اغلب درجمعیت عمومی تشخیص داده نشده و تحت درمان قرار نمیگیرد. گزینههای درمانی شامل اصلاح سبک زندگی و مداخلات رواندرمانی مانند رواندرمانیهای شناختیرفتاری و عوامل دارویی میباشد. اصلاح سبک زندگی بیماران مبتلا به اختلالات اضطرابی باید مورد توجه قرار گیردکه شامل رژیمهای ورزشی منظم، توجه به بهداشت مناسب خواب، و اجتناب از کافئین، سیگار کشیدن و استفاده بیش از حد از الکل است. چنین استراتژیهای ساده ای ممکن است به کاهش علائم اختلال اضطراب بدون نیاز به مداخله شدیدتر کمک کند. روان درمانیهایی که نشان دادهاند اختلالات اضطرابی را به طور موثر در جمعیت پزشکی عمومی درمان میکنند، شامل درمانهای مبتنی بر آرامش، درمان مبتنی بر ذهن آگاهی، درمان روان پویشی و درمان شناختی رفتاری است. رواندرمانی درواقع یک تعامل درمانی بین یک متخصص آموزش دیده و یک بیمار (یا گروهی از بیماران) از طریق ارتباط کلامی و غیرکلامی به منظور بهبود درد و رنج از جانب بیمار یا بیماران میباشد و معمولاً مداخلات مبتنی بر ورزش، بهعنوان درمانهای کمکی برای کاهش علائم اضطراب مؤثر واقع میشوند. شواهد موجود قویاً نشان میدهد که فعالیت بدنی میتواند اثر کاهندهای بر علائم اضطراب داشته باشد.
بدون دیدگاه